بزرگی شاخک بینی ( دکتر سید رضا سید محمد دولابی )

بزرگی شاخک های بینی چگونه است و چه علائمی دارد؟

شاخک، مخروط یا توربین­ها (Turbinates ) ساختاری استخوانی با بافتی نرم دارند که داخل گذرگاه بینی قرار گرفته­اند. در واقع در هر سوراخ بینی، ۳ شاخک وجود دارد که به آن­ها شاخک­های تحتانی (Inferior turbinates )، شاخک­های میانی (Middle turbinates ) و شاخک­های فوقانی (Superior turbinates ) می­گویند. این شاخک­ها نزدیک سپتوم قرار گرفته و میان غضروف و استخوانی که سوراخ­های بینی را از هم جدا کرده­اند فاصله ایجاد می­کنند. سپتوم و شاخک­ها هر دو وظیفه ایجاد رطوبت و گرما را در گذرگاه بینی ایجاد کنند. اما از آنجایی که این شاخک­ها به­طور مستقیم در مجرای بینی قرار گرفته­اند، تورم و بزرگ شدن آن­ها باعث انسداد تنفس از راه بینی و گرفتگی بینی می­شود. به این شاخک­های بزرگ شده به اصطلاح (Nasal Turbinate Hypertrophy ) می­گویند.

علائم و عوارض بزرگی شاخت های بینی

انسداد راه­های تنفسی از طریق بینی یکی از ابتدای­ترین نشانه ها و علائم بزرگی شاخک ­های بینی است. این مشکل باعث می­شود فرد مجبور شود هنگام خواب، ورزش و انجام فعالیت­های روزانه از راه دهان نفس بکشد. همین مساله باعث خشکی دهان و مجاری تنفسی می­شود. این مساله باعث آزار فرد هنگام انجام کارهای روزانه می­شود. به دنباله آن فرد ممکن است سردردهای شدید و اختلالات شدید زمان خواب را تجربه کند. در اکثر مواقع نیز باعث خروپف فرد شده و آزار اطرافیان را به همراه دارد.

علل بزرگ شدن شاخک های بینی و روش های تشخیص آن

بزرگ شدن شاخک های بینی بیشتر به دلیل تورم شاخک تحتانی است. این تورم نیز دلایل بسیاری می­تواند داشته باشد. عمده­ترین آن­ها یک سرماخوردگی ساده است که می­تواند اندازه شاخک­ها را تغییر دهد. در اکثر مواقع پس از بهبودی اندازه شاخک کوچک می­شود اما ممکن است این اتفاق نیفتاده و فرد به بزرگی شاخک ­های بینی دچار شود. از جمله دیگر دلایل این مشکل عبارت است از:

• سینوزیت مزمن
• آلرژی
• تغییرات هورمونی در اثر بارداری
• روند پیری
• مشکلات ژنتیکی و مادرزادی
• محرک­های بیرونی مانند دود سیگار و قلیان یا آلودگی و گرد و غبار هوا

روش­های تشخیصی بزرگی شاخک های بینی

اگر نشانه­های مشکوکی از بروز بزرگی شاخک های بینی داشتید، بهتر است هرچه سریع­تر و به جای خود درمانی در خانه به یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. تنها یک پزشک است که می­تواند دلیل اصلی گرفتگی بینی شما را تشخیص داده و بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهد. به ­طور کلی یک پزشک متخصص از یک یا چند روش زیر برای تشخیص قطعی این بیماری استفاده می­کنند.

• بررسی علائم با توجه به توضیحات بیمار و شرح حالی که از خود می­گوید
• معاینه بالینی و بررسی بینی و حلق فرد
• آندوسکوپی بینی برای بررسی دقیق تورم
• انجام سی تی اسکن برای بررسی میزان و جای انسدادها

درمان بزرگی شاخک های بینی استخوانی و گوشتی

برخی از افراد پس از اینکه از یک پزشک می­شنوند که به بزرگی شاخک­ های بینی مبتلا شده­اند، دچار استرس شده و نگران این هستند که آیا این بیماری درمان می­شود یا نه. در این زمینه لازم است بگوییم این بیماری یک بیماری لاعلاج و دائم العمر نیست و به­راحتی با خوردن داروهای مختلف یا انجام عمل­های جراحی می­توان آن را برطرف کرد. به شرط اینکه از بهترین پزشکان برای تشخیص روش درمان کمک بگیرید. در ابتدا بهتر است بدانید برای درمان باید به چه پزشکی مراجعه کنید.

درمان دارویی بزرگی شاخک های بینی بزرگ

ابتدایی­ترین روش­های درمان که توسط یک دکتر گوش و حلق و بینی در نظر گرفته می­شود، تجویز داروها و اسپری­ها برای کاهش میزان تورم و بزرگی در مراحل اولیه است. این داروها زمانی پاسخ می­دهند که مشکل بسیار کم باشد و علائم و نشانه­ها به میزان بسیار کمی فرد را آزار دهند. همچنین برای یک پزشک بسیار ضروری است که مشکلات زمینه­ای مانند آلرژی، سینوزیت مزمن، یا دیگر عللی که باعث بروز این بیماری شده­اند را بر طرف کند؛ چراکه بدون حل آن­ها اقدام برای کوچک کردن شاخک های بینی کاری بی فایده است. پزشک بر اساس سابقه بیماری فرد، میزان پیشرفت بیماری و سن بیمار ممکن است یک یا چند نمونه از این داروها را تجویز کند:

• تجویز داروهایی مانند آنتی هیستامین برای از بین بردن آلرژی و میزان تورم شاخک­ها
• تجویز اسپری­های کورتیکواستروئیدی (Corticosteroid sprays ) برای کاهش علائم و گرفتگی بینی

عمل جراحی بزرگی شاخک های بینی

از آنجایی که اکثر این داروها به طور موقت این مشکل را حل می­کنند و در برخی از مواقع مشکل بیمار حادتر بوده و مصرف دارو پاسخگوی درمان نیست، پزشک پیشنهاد جراحی شاخک های بینی را می­دهد. جراحی و‌کوچک کردن شاخک بینی باید توسط فوق تخصص بینی و سینوس در هنگام جراحی تیغه بینی یا زیبایی بینی و یا به تنهایی جهت اصلاح گرفتگی بینی انجام شود بهترین روش‌های این جراحی استفاده از کوبلیشن می‌باشد که با آسیب کمتری به مخاط انجام میشود و نیازمند وسیله خاصی می‌باشد