سینوزیت حاد به عنوان یک التهاب داخلی یک یا چند سینوس اطراف بینی تعریف میشود. این وضعیت معمولاً به عنوان عفونت سینوسها شناخته میشود و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی‌ها، تغییرات در فشار هوا و یا انسداد مجرای سینوسی باشد.
چه عواملی می توانند سبب سینوزیت حاد شوند؟
سینوزیت حاد ممکن است به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود. برخی از این عوامل عبارتند از :
عفونت ویروسی یا باکتریایی
اغلب سینوزیت حاد به علت عفونت باکتری یا ویروس در مجرای توده‌های هوایی ایجاد میشود. عفونت ویروسی معمولاً از نزدیکی با افراد مبتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا منتقل میشود، در حالی که عفونت باکتریایی معمولاً ناشی از عفونت طولانی‌مدت بیماری‌های تنفسی مانند عفونت دندان‌ها، تغییرات درونی در توده‌های هوایی یا ناکافی بودن دفاع ایمنی بدن است.
التهابات آلرژیک
در برخی افراد، سینوزیت حاد ممکن است به علت آلرژی‌های تنفسی مانند آلرژی به گرده گیاهان، غبار، قارچ‌ها یا حیوانات ایجاد شود. آلرژی‌ها باعث التهاب در مجرای توده‌های هوایی می‌شوند و باعث ایجاد سینوزیت حاد می‌شوند.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند آب و هوای خشک، آلودگی هوا، ترافیک شدید، دود سیگار و تماس با مواد آلرژنی می‌توانند به عوامل تهویه ناکافی و التهاب در توده‌های هوایی منجر شوند.
تغییرات ساختاری بینی
تغییرات ساختاری در توده‌های هوایی مانند انحراف بینی، پولیپ‌های بینی، ضخامت غیرطبیعی در دیواره‌های سینوسی یا وجود موانع داخلی می‌توانند راه‌های عبور هوا و مخاط را مسدود کنند و سینوزیت حاد را ایجاد کنند.
ایمنی ضعیف بدن
در صورتی که سیستم ایمنی ضعیف بدن ممکن است در مقابل عفونت‌ها توانایی مقابله کافی را نداشته باشد و به عفونت‌های توده‌های هوایی و سینوزیت حاد منجر شود.
علائم سینوزیت حاد چیست؟
علائم سینوزیت حاد (سینوزیت آکوت) شامل مجموعه‌ای از علائمی هستند که نشان‌دهنده التهاب و التورم در دیواره‌های سینوسها می‌باشند. برخی از علائم و عوارض شایع سینوزیت حاد عبارتند از:
- درد صورت: درد شدید و مزاحم در مناطق مختلف صورت مانند دهان، گوش، چشم‌ها، فک و دندان‌ها را می‌توان احساس کرد. این درد ممکن است شدیدتر شود وقتی که فشار به سینوسها اعمال میشود، مانند خم شدن یا خفگی.
- فشار یا تورم در مناطق دور چشم‌ها و صورت: این علائم ممکن است به دلیل تورم و التهاب در دیواره‌های سینوسها منجر شوند. معمولاً در ناحیه بین چشمان و بالای ساقه بینی حس میشود.
- تغییر در بویایی: سینوزیت حاد می‌تواند منجر به کاهش قدرت بویایی شود یا حتی به کامل از دست دادن بویایی.
- ترشحات بینی: مخاط زیاد، غلیظ و رنگی (معمولاً سفید یا زرد) از ناحیه بینی ترشح میشود. ممکن است این ترشحات بینی به طور مداوم و یا در بازه‌های زمانی خاصی اتفاق بیافتد.
- خستگی و ضعف عمومی: سینوزیت حاد ممکن است باعث احساس خستگی و ضعف عمومی شود. این علائم معمولاً در صورت عفونت باکتریایی شدیدتر هستند.
- سرفه: سینوزیت حاد می‌تواند باعث تحریک حلق و مجرای تنفسی شود و سرفه را ایجاد کند.
- تب: در برخی از موارد، عفونت‌های سینوزیت حاد باعث افزایش دمای بدن و تب می‌شوند.
علائم سینوزیت حاد ممکن است بین افراد متفاوت باشد و شدت و مدت زمان آن نیز متغیر است. در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است در اسرع وقت به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نمایید تا تشخیص دقیق قرار داده شود و درمان مناسب انجام شود.
روش های تشخیصی برای سینوزیت حاد
تشخیص سینوزیت حاد معمولاً توسط پزشک متخصص انجام میشود که به شرح زیر است :
- تاریخچه بیماری و معاینه فیزیکی: پزشک شما درباره علائم و نشانه‌هایی که شما تجربه می‌کنید، سوابق بیماری‌های قبلی و سابقه آلرژی و عوامل محیطی مورد سوال قرار می‌دهد. سپس با بررسی صورت و بینی شما، تورم، قرمزی و ترشحات بینی را بررسی می‌کند.
- آزمایش از بینی: پزشک ممکن است از طریق یک ابزار کوچک و نرم به نام ناسوفیبروسکوپ، بینی و مجرای تنفسی بینی شما را بررسی کند. این ابزار به پزشک کمک می‌کند تا درون بینی شما را مشاهده کرده و علائمی مانند التهاب، قرمزی و ترشحات را تشخیص دهد.
- سینوگرافی: در برخی موارد، پزشک ممکن است سینوگرافی را تجویز کند. در این روش، یک ماده حاجب مانند ماده رادیواکتیو یا ماده حاجب X-ray به سینوسها تزریق میشود و سپس تصاویر X-ray از سینوسها گرفته میشود. این روش ممکن است به پزشک کمک کند تا علل محتمل عفونت سینوسها را تشخیص دهد.
- سونوگرافی: در برخی موارد، سونوگرافی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، امواج صوتی برای تولید تصاویر از سینوسها استفاده میشود. این روش ممکن است برای تشخیص عفونت یا توده‌های موجود در سینوسها مفید باشد.
- سی تی اسکن (CT Scan): در برخی موارد، پزشک ممکن است سی تی اسکن را تجویز کند. این روش با استفاده از اشعه X-ray مقطعی از سینوسها ایجاد می‌کند و به پزشک کمک می‌کند تا تصویر دقیق‌تری از سینوسها و عوارض عفونت را ببیند.
- اصلی ترین روش مدرن بررسی دقیق بیماری های بینی و سینوس که گاهی باید با تزریق ماده حاجب باشد
ام ار آی: جهت بررسی و تشخیص بین سینوزیت و تومورهای بینی و گسترش احتمالی به ساختارهای چشم و مغز استفاده میشود
برای تشخیص دقیق و درست سینوزیت حاد، ممکن است پزشک شما ترکیبی از روش‌های تشخیصی را استفاده کند. همچنین، در صورت لزوم می‌توان نمونه‌برداری از ترشحاتبینی صورت یا آزمایشات میکروبیولوژیکی نیز انجام داد. با توجه به شرایط و نیاز شما، پزشک معالج شما روش مناسبی را برای تشخیص سینوزیت حاد انتخاب خواهد کرد.
چگونه سینوزیت حاد درمان میشود؟
روش های درمانی مختلفی برای سینوزیت حاد وجود دارد که ترکیبی از روش های زیر است :
- استراحت و خواب کافی: استراحت و خواب کافی به بدن شما کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند و بهبود یابد.
- استفاده از آب گرم و بخار: استفاده از آب گرم و بخار مانند حمام گرم یا استنشاق بخار از آب جوش برای تسکین علائم سینوزیت مفید است. بخار به باز شدن مجرای تنفسی و تسریع خروج ترشحات کمک می‌کند.
- استفاده از آب مقطر شده یا محلول‌های شور: شستشوی بینی با آب مقطر شده یا محلول‌های شور می‌تواند به تمیز کردن مجرای تنفسی بینی و کاهش التهاب کمک کند.
استفاده از انواع داروها
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورتی که عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کند. این داروها به کشتن باکتری‌ها و کنترل عفونت کمک می‌کنند.
- ضدالتهاب‌ها: داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا آسپرین می‌توانند در کاهش درد و التهاب موثر باشند.
- آنتی‌هیستامین‌ها: اگر سینوزیت حاد به علت آلرژی باشد، آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند برای کاهش علائم آلرژیک مفید باشند.
- اسپری های بینی :این اسپری ها در انواع مختلف جهت پاکسازی و شستشو محیط بینی و سینوس ،کاهش التهاب و باز شدن دهانه سینوسها استفاده می‌شوند
لازم بذکر است که مصرف موضعی اغلب اسپری های بینی تحت نظر فوق تخصص بینی می‌تواند منجر به بهبود علائم و بعضا پیشگیری سینوزیت مزمن شود و همچنین عوارض کمی برای این داروها با توجه به اثر موضعی مطرح است
محلول های نمکی بینی
استفاده از محلول‌های نمکی مخصوص بینی می‌تواند به تمیز کردن و آبگریزی مجرای تنفسی بینی کمک کند و علائم سینوزیت را تسکین دهد.
استفاده از تسکین دهنده ها
- استفاده از سردی و گرمی: استفاده از کمپرس سرد یا گرم بر روی ناحیه مورد درد می‌تواند به تسکین علائم و کاهش التهاب کمک کند.
- آب گرم بر روی صورت: قرار دادن حوله یا دستمالی گرم و مرطوب بر روی صورت می‌تواند به تسکین علائم سینوزیت کمک کند.
در صورتی که علائم سینوزیت حاد شدید باشد، در طول زمان بهبود نمی‌یابدیا با تشدید مواجه می‌شوید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که درمان‌های دیگری مانند مصرف استروئیدها نسبت به بیماری شما تجویز کند یا در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به تخلیه مایعات از سینوسها (با استفاده از روش آب زدایی) یا حتی جراحی داشته باشید.
