انحراف تیغه بینی چیست و چگونه درمان می شود؟

تیغه بینی یا سپتوم (septum) تیغه‌ای است نازک که در وسط بینی قرار داشته و به عنوان جدا کننده دو حفره بینی عمل می کند. گاهی این تیغه به دلایل مختلف مادرزادی یا وارد شدن ضربه در اثر تصادف و آسیب دچار انحراف می شود. انحراف تیغه سپتوم باعث انسداد مجاری هوا می شود و مشکلات تنفسی ایجاد کند. اما سوال اینجاست که انحراف تیغه بینی چیست و چه علائمی دارد؟ به منظور آشنایی بیشتر با درمان علائم انحراف بینی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

انحراف تیغه بینی چیست؟

تیغه بینی دیواره ای است که از غضروف و بافت همبند ساخته شده است. این تیغه مجاری بینی را از هم جدا می کند. ضخامت این تیغه بین یک الی دو میلیمتر است و از لحاظ ساختمانی بینی را به دو قسمت تقسیم می کند. وظیفه اصلی تیغه بینی جدا کردن دو قسمت بینی از یکدیگر بوده و به عبارتی وظیفه تنظیم هوای ورودی به بینی را برعهده دارد. اما تیغه بینی وظیفه مهم دیگری هم دارد که آن حفظ شکل ظاهری بینی و تقارن است.

یکی از سوالات متداولی که اکثر مراجعه کنندگان مطرح می کنند، این است که انحراف تیغه بینی چیست؟ همانطور که اشاره شد، سپتوم یا تیغه بینی یک دیواره است که بینی را به دو قسمت مساوی تقسیم می کند. زمانی که این تیغه به شدت به سمت یک طرف متمایل می شود، مجرای بینی در یک سمت محدودتر و در برخی مواقع مسدود می شود. باتوجه به شدت انحراف، گاهی انسداد بینی، کاهش جریان هوا و مشکلات تنفسی ممکن رخ دهد. سپتوم نامناسب همچنین می تواند با تخلیه بینی تداخل داشته باشد و منجر به افزایش میزان عفونت و ترشح بعد از بینی شود.

علت انحراف بینی

انحراف تیغه بینی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما به طورکلی این عارضه به شکل ژنتیکی یا اکتسابی رخ می دهد. برخی از افراد از بدو تولد به شکل وراثتی از انحراف بینی رنج می برند. انحراف سپتوم می تواند در داخل رحم، یا زمانی که جنین هنوز در رحم است و همچنین در طول فرآیند زایمان ایجاد شود. تیغه های انحرافی بینی که از بدو تولد وجود دارند اغلب شکل S یا C دارند.

آنها معمولاً صاف هستند و بیشتر در قسمت قدامی (جلویی) بینی رخ می دهند. البته میزان انحراف ممکن است با افزایش سن به طور طبیعی افزایش یا تغییر کند. علاوه بر انحراف های مادرزادی، مشکلات اکتسابی مانند تصادفات، دعواهای منجر به ضرب و برخورد جسم سخت به بینی هم می توانند موجب شکستگی و انحراف تیغه بینی گردند.

علائم انحراف تیغه بینی چیست؟

از نشانه های اصلی انحراف تیغه بینی می توان به انسداد تنفسی، عفونت یا التهاب غشاهای مخاطی بینی اشاره کرد. تنفس دهانی منجر به خشکی گلو به هنگام خواب خواهد شد و نتیجتا فرد مبتلا به انحراف تیغه بینی خواب شبانۀ خوبی نخواهد داشت.

انحراف تیغه بینی همچنین ممکن است سبب انسداد مجاری سینوس ها شود. در این شرایط ترشحات سینوس ها در داخل آنها تجمع پیدا می کند و سینوزیت ایجاد می گردد. انحراف تیغۀ بینی می تواند با علائم دیگری از قبیل گرفتگی بینی، خونریزی مکرر از بینی، خرخر شبانه، سردرد، کاهش حس بویایی و همچنین انحراف ظاهر بینی نیز همراه باشد. به طورکلی، علائم انحراف سپتوم عبارتند از:

انسداد بینی، اغلب در یک طرف شدیدتر است

گرفتگی بینی

عفونت های مکرر سینوسی

عفونت های سینوسی که به دارو مقاوم هستند

خونریزی های مکرر بینی

خشکی بینی

تنفس پر صدا هنگام خواب

صدای سوت هنگام دم یا بازدم

درد صورت

سردرد

خرناس و خروپف

تمایل به خوابیدن به یک طرف، اغلب در طرف مقابل مجرای مسدود شده بینی

آپنه خواب (در موارد شدید)

مواردی که بدشکلی قابل توجهی دارند به دلیل مجاری تنفسی کوچکتر و وابستگی به تنفس بینی می توانند در نوزادان شدیدتر باشند. توجه داشته باشید که عوارض موارد شدید می تواند کشنده باشد. توجه داشته باشید که علائم این عارضه معمولا با نشانه های عفونت تنفسی، سرماخوردگی یا آلرژی مشابه است، لذا برای تشخیص صحیح به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه نمایید.

انحراف بینی چگونه تشخیص داده می شود؟

انحراف بینی توسط متخصص گوش و حلق و بینی تشخیص داده می شود. معاینه تیغه بینی معمولاً به راحتی با اسپکولوم بینی و نور انجام می شود. این معاینه می تواند به پزشک کمک کند تا برخی از بیماری هایی را که ممکن است با انحراف تیغه بینی همراه یا در نتیجه انحراف تیغه بینی رخ دهد، مانند سینوزیت، بزرگ شدن لوزه ها یا پولیپ بینی، احتقان بینی، و بزرگ شدن شاخک بینی بینی ناشی از آلرژی، تشخیص دهد. گاهی ممکن است برای تشخیص انحراف بینی به آزمایشات یا اقدامات پزشکی بیشتری مانند آندوسکوپی بینی نیاز باشد. این روش شامل قرار دادن یک لوله نازک و انعطاف پذیر مجهز به دوربین در عمق بینی یا سی تی اسکن است.

درمان انحراف تیغه بینی

یکی از اصلی ترین سوالاتی که افراد پس از تشخیص انحراف بینی مطرح می کنند این است که بهترین روش درمان انحراف تیغه بینی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که به طور کلی این عارضه با دو رویکرد جراحی و بدون جراحی انجام می شود.

درمان انحراف بینی بدون جراحی

درمان های بدون جراحی اغلب شامل درمان دارویی می شود که می تواند به کاهش علائم این بیماری کمک می کند. توجه داشته باشید که درمان خانگی انحراف بینی یا درمان انحراف بینی با داروهای گیاهی نمی تواند سبب اصلاح انحراف تیغه سپتوم شود. در حقیقت درمان دارویی و رعایت برخی نکات ساده در خانه تنها می تواند از علائم این عارضه بکاهد. لذا درمان قطعی انحراف بینی بدون مداخلات پزشکی میسر نخواهد بود.

درمان انحراف بینی با دارو

درمان انحراف بینی با دارو یکی از روش های موثر بدون جراحی به شمار می رود. داروهایی که برای کمک به تنفس از طریق بینی طراحی شده اند می توانند به تسکین علائم جزئی انحراف بینی کمک کنند. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آنتی هیستامین ها: این داروها به کاهش انسداد بینی و آبریزش بینی کمک می کنند و در صورت سرماخوردگی استفاده می شوند. البته شایان ذکر است که این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و دشواری در انجام کارهایی که نیاز به هماهنگی دارند مانند رانندگی ایجاد کنند.

داروهای ضد احتقان (ضد گرفتگی): این داروها به کاهش تورم بافت های بینی و باز نگه داشتن مجرای بینی کمک می کنند که به شکل قرص یا اسپری مصرف می شوند.

اسپری های استروئیدی: این اسپری ها التهاب و تجمع مواد داخل بینی را کاهش داده و از آبریزش بینی جلوگیری می کند. درمان با این اسپری ها ممکن است یک تا سه هفته طول بکشد.

عمل جراحی

اگر داروها به تسکین علائم انحراف بینی کمک نکنند ، ممکن است جراحی به نام سپتوپلاستی برای اصلاح انحراف تیغه بینی مورد نیاز باشد. در برخی موارد، برای بهبود ظاهر بینی همراه با سپتوپلاستی، ممکن است نیاز به عمل زیبایی بینی باشد. توجه داشته باشید که درمان انحراف بینی در کودکان از طریق عمل جراحی سپتوپلاستی پس از پایان سن بلوغ توصیه می شود.