انحراف بینی (سپتوم)؛ تعریف و اهمیت درمان
انحراف بینی یا انحراف تیغه بینی یکی از شایع‌ترین مشکلات ساختاری بینی است که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر تنفس، کیفیت خواب، سینوس‌ها و حتی سلامت گوش‌ها داشته باشد. در بسیاری از افراد این مشکل از بدو تولد وجود دارد یا در اثر آسیب‌های مختلف مانند ضربه، شکستگی یا حوادث ورزشی ایجاد می‌شود. اگرچه در موارد خفیف، فرد ممکن است تنها کمی گرفتگی بینی یا مشکلات تنفسی داشته باشد، اما در موارد شدید نیاز به عمل سیتوپلاستی یا همان جراحی اصلاح تیغه بینی ضروری خواهد بود.
در این مقاله به بررسی کامل علائم، روش‌های تشخیص، درمان‌های دارویی و جراحی و همچنین ارتباط انحراف بینی با مشکلاتی مثل سینوزیت و آلرژی می‌پردازیم.
انحراف بینی چیست؟
تیغه بینی (سپتوم) دیواره‌ای است که حفره بینی را به دو بخش چپ و راست تقسیم می‌کند. در حالت طبیعی این تیغه باید در مرکز قرار داشته باشد؛ اما در بسیاری از افراد به دلایل مختلف، تیغه به یک سمت متمایل شده و باعث انحراف بینی می‌شود.
این وضعیت علاوه بر مشکلات ظاهری، باعث کاهش جریان هوا در یک یا هر دو سمت بینی شده و علائمی مانند گرفتگی مزمن بینی، سردرد و خشکی گلو ایجاد می‌کند.
علائم انحراف بینی
گرفتگی مداوم یک طرف بینی
گرفتگی طولانی‌مدت یک‌طرف بینی که با تغییر فصل یا دارو رفع نمی‌شود.
مشکل در تنفس به‌ویژه هنگام خواب
تنگی نفس شبانه و احساس کمبود هوا که کیفیت خواب را کاهش می‌دهد.
خر و پف و بدخوابی شبانه
خر و پف مداوم یا بیدار شدن‌های مکرر در طول شب.
خونریزی‌های مکرر بینی
خشکی مخاط و ناهمواری تیغه می‌تواند خونریزی‌های تکرارشونده ایجاد کند.
فشار و درد در ناحیه صورت یا پیشانی
انسداد مسیر هوا و درگیری سینوس‌ها موجب احساس فشار و درد می‌شود.
عفونت‌های مکرر سینوسی
تخلیه ناکامل ترشحات می‌تواند عفونت‌های سینوسی را تکرارشونده کند.
از کجا بفهمیم انحراف بینی داریم؟
تشخیص انحراف بینی تنها با مشاهده ظاهری امکان‌پذیر نیست، زیرا بسیاری از افراد با وجود بینی صاف، دچار انحراف داخلی هستند. پزشک با معاینه فیزیکی و در برخی موارد با اندوسکوپی یا تصویربرداری می‌تواند وجود انحراف تیغه بینی را تشخیص دهد.
اگر شما دچار مشکلاتی مانند تنفس سخت، خر و پف شدید یا ابتلا به سینوزیت مکرر هستید، احتمال دارد دچار این مشکل باشید.
ارتباط انحراف بینی با سینوزیت
یکی از مهم‌ترین پیامدهای انحراف بینی، ایجاد انسداد در مسیرهای طبیعی تخلیه ترشحات سینوس‌هاست. این امر می‌تواند باعث علائم انحراف بینی و سینوزیت مانند فشار صورت، سردرد و عفونت‌های مکرر شود. درمان قطعی این مشکل در موارد شدید، جراحی اصلاح تیغه بینی یا همان عمل سیتوپلاستی است.
تأثیر انحراف بینی بر گوش
بسیاری از بیماران از مشکلات گوش مانند احساس پری گوش یا کاهش شنوایی شکایت دارند. علت این موضوع آن است که انحراف بینی می‌تواند بر عملکرد شیپور استاش (لوله‌ای که گوش میانی را به بینی متصل می‌کند) اثر بگذارد. در نتیجه، فشار گوش میانی تنظیم نمی‌شود و فرد دچار مشکلات گوش خواهد شد.
انحراف بینی و آلرژی
افرادی که دچار انحراف بینی هستند بیشتر از دیگران مستعد مشکلات آلرژیک مانند عطسه‌های مکرر، آبریزش بینی و گرفتگی طولانی‌مدت هستند. آلرژی می‌تواند علائم انحراف را تشدید کرده و کیفیت زندگی بیمار را کاهش دهد. در چنین شرایطی، هم درمان دارویی برای آلرژی و هم جراحی اصلاح تیغه بینی باید مدنظر قرار گیرد.
قطره برای انحراف بینی؛ آیا مؤثر است؟
بسیاری از بیماران از پزشک درباره استفاده از قطره‌های بینی برای درمان انحراف سؤال می‌پرسند. واقعیت این است که هیچ قطره برای انحراف بینی وجود ندارد که بتواند تیغه کج‌شده را اصلاح کند. این قطره‌ها فقط موقتاً گرفتگی بینی را کاهش می‌دهند. بنابراین، درمان قطعی تنها با جراحی امکان‌پذیر است.
روش‌های درمان انحراف بینی
استفاده از اسپری‌های ضدالتهابی
داروهای ضدآلرژی
شستشوی بینی با محلول نمکی
این درمان‌ها تنها علائم را کاهش می‌دهند و نمی‌توانند مشکل ساختاری تیغه بینی را حل کنند.
درمان جراحی
تنها راه‌حل قطعی برای اصلاح انحراف تیغه بینی، جراحی است. این جراحی با نام‌های عمل انحراف تیغه بینی یا سیتوپلاستی شناخته می‌شود.
عمل سیتوپلاستی چیست؟
عمل سیتوپلاستی یا سپتوپلاستی، یک جراحی کم‌تهاجمی است که در آن تیغه بینی اصلاح و در موقعیت درست قرار داده می‌شود. این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام شده و مدت آن حدود ۳۰ تا ۹۰ دقیقه است.
مراقبت‌های بعد از عمل انحراف بینی
پس از جراحی انحراف بینی رعایت نکات زیر ضروری است تا روند بهبودی سریع‌تر و بدون عارضه طی شود:
پرهیز از فعالیت‌های سنگین
تا چند هفته از ورزش و فعالیت‌های فیزیکی شدید خودداری کنید.
استفاده منظم از دارو
داروهای تجویز شده توسط پزشک را به طور منظم مصرف کنید.
اجتناب از فین کردن شدید
تا مدتی بعد از عمل از فین کردن شدید یا ناگهانی پرهیز کنید.
رعایت بهداشت بینی
بینی را با محلول نمکی طبق دستور پزشک شستشو دهید.
مراجعه منظم به پزشک
ویزیت‌های بعد از عمل را جدی بگیرید تا روند بهبودی بررسی شود.
بهترین زمان برای جراحی انحراف بینی
این جراحی معمولاً بعد از سن بلوغ توصیه می‌شود، زیرا قبل از آن رشد صورت و بینی کامل نشده است. افرادی که دچار علائم شدید هستند، بهتر است در اولین فرصت برای جراحی اقدام کنند تا از بروز مشکلات ثانویه جلوگیری شود.
انتخاب بهترین جراح برای عمل سیتوپلاستی
موفقیت جراحی بینی بستگی زیادی به انتخاب جراح دارد. یک فوق تخصص گوش و حلق و بینیِ باتجربه می‌تواند علاوه بر اصلاح عملکرد بینی، به زیبایی و تناسب ظاهری بینی نیز توجه کند. بنابراین، انتخاب پزشک متخصص در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد.
معرفی دکتر سید رضا سید محمد دولابی
یکی از پزشکان برجسته در حوزه جراحی انحراف بینی، دکتر سید رضا سید محمد دولابی است. ایشان با تجربه فراوان در عمل سیتوپلاستی و جراحی‌های زیبایی بینی، به اصلاح عملکرد و شکل ظاهری بینی با رویکرد علمی و فردمحور می‌پردازند.
مدارک و تخصص‌ها
- فلوشیپ جراحی بینی و سینوس در تهران و فرانکفورت (تمرکز بر تکنیک‌های کم‌تهاجمی و عملکردی)
- شماره نظام پزشکی: 132475
- فوق تخصص گوش و حلق و بینی (ENT)
- تجربه گسترده در سیتوپلاستی (سپتوپلاستی) و جراحی‌های زیبایی بینی
اطلاعات تماس و آدرس
آدرس مطب:
تهران - خیابان قیطریه، روبروی پارک قیطریه، پلاک ۸۱، واحد ۴
نتیجه‌گیری
انحراف بینی یک مشکل شایع اما قابل درمان است. در موارد خفیف، کنترل علائم با دارو امکان‌پذیر است؛ اما برای درمان قطعی، تنها راه‌حل عمل انحراف تیغه بینی یا همان عمل سیتوپلاستی است. انتخاب یک جراح متخصص و باتجربه، کلید موفقیت در این جراحی محسوب می‌شود.
در نهایت باید گفت، درمان به‌موقع انحراف بینی علاوه بر بهبود کیفیت تنفس، می‌تواند از بروز مشکلاتی مانند سینوزیت، آلرژی و اختلالات گوش جلوگیری کند.
